Từ những thói quen, lối sống sinh hoạt và môi trường sống đã tạo ra những nét đặc sắc trong lối sống và văn hóa kiến trúc của đồng bào dân tộc người H’Mông trên mảnh đất khô khằng tạo nên vẻ đẹp độc đáo, nguyên sơ ở nơi đây. Hãy cùng Sakos tìm hiểu những nét đẹp độc đáo trong kiến trúc nhà truyền thống nơi đây nhé!!
1. Quan niệm về nhà của của người H’Mông
Nhà của người H’mông không phải là những công trình to lớn hay sang trọng, mà chúng đặc sắc với kiến trúc độc đáo và là kết quả của thói quen sống, lối sinh hoạt và môi trường sống. Những căn nhà này không chỉ là nơi ở mà còn là biểu tượng của giá trị dân tộc, cất giữ những nét linh thiêng của dòng tộc.
Ngôi nhà truyền thống của H’Mông được xây dựng công phu với tường trình đất, cổng và mái lợp ngói đá. Màu nâu vàng của tường đất và ngói đá tạo nên sự ấm áp vào mùa đông, thoáng mát trong mùa hè. Mỗi ngôi nhà đều nổi bật với hàng rào đá làm thủ công, thể hiện sự cần cù và khéo léo. Những hộ gia đình có điều kiện còn xây dựng hàng rào đá liên kết với nhau, không cần vữa hay xi măng, nhưng vẫn vững trãi và kiên cố.
2. Quá trình làm nhà người H’Mông
Những căn nhà của người H’Mông thường có 3 gian bao gồm: gian đầu với bếp lò sưởi, gian giữa với gian thờ cúng và một gian bếp. Trước khi xây nhà, người H’Mông thường mời những người hiểu biết và được kính trọng nhất làng đào 3 cái hố, tượng trưng cho ba gian của nhà. Hướng của gian lò phải hướng về mặt trời mọc, còn gian bếp thì hướng về mặt trời lặn.
Người H’Mông phải thực hiện lễ bái thổ địa để đảm bảo may mắn trong chăn nuôi và trồng trọt. Quá trình xây dựng nhà cũng liên quan đến bài lễ, như việc đặt 9 hạt gạo xuống hố đào, biểu tượng cho sự sinh sôi và nảy nở. Những hạt gạo này được đặt cẩn thận để tránh sự can thiệp của con trùng. Cả quá trình làm nhà và bài lễ bái thổ địa đều kết hợp với nhau nhằm đảm bảo sự thịnh vượng cho gia đình.
3. Một số thay đổi về mặt kiến trúc của người H’Mông
Trong bối cảnh phát triển kinh tế và giao thoa văn hóa, người H’Mông ở vùng cao đã tiếp cận với cuộc sống hiện đại. Mặc dù có sự ảnh hưởng của vật liệu hiện đại như xi măng và gạch bê tông, nhưng lối kiến trúc truyền thống vẫn được giữ nguyên. Tấm lợp xi măng thay thế cho lớp ngói đỏ, nhưng ngôi nhà vẫn giữ được sự cổ kính và độc đáo của mình.
Thay đổi không chỉ mang lại sự thuận tiện trong xây dựng mà còn giúp tạo ra sự đa dạng và phong phú trong diện mạo của ngôi nhà H’Mông. Việc tìm hiểu về lối sống và văn hóa kiến trúc của người H’mông không chỉ là việc ngắm nhìn những ngôi nhà độc đáo, mà còn là cơ hội để hiểu rõ hơn về một cộng đồng vùng núi đầy màu sắc.
